Udało się ustalić, skąd pochodzą ilustracje z 1. wydania „O krasnoludkach i sierotce Marysi” Konopnickiej
17 lipca 2024, 08:38W 2016 roku Biblioteka Narodowa kupiła prawdziwy unikat, egzemplarz 1. wydania „O krasnoludkach i o sierotce Marysi” Marii Konopnickiej z 1896 roku. Wciąż jednak nie było wiadomo, skąd pochodzi 12 kolorowych litografii znajdujących się w książce. Wielu ekspertów uważało, że powstały one w Niemczech. Źródło ilustracji zostało odkryte przez Zespół ds. Badań nad Literaturą i Kulturą Dziecięcą, który pracuje na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM pod kierunkiem profesor Bogumiły Kaniewskiej.
Firmie SpaceX po raz pierwszy nie udało się umieścić satelitów Starlink na orbicie
15 lipca 2024, 10:49Po raz pierwszy doszło do nieudanego wystrzelenia satelitów z konstelacji Starlink. W wyniku awarii satelity znalazły się na bardzo niskiej orbicie i wkrótce spłoną w atmosferze. Firma SpaceX zapewnia, że nie stanowią one zagrożenia. Pierwsze Starlinki trafiły na orbitę w 2019 roku. Obecnie konstelacja składa się z ponad 6000 niewielkich satelitów znajdujących się na niskiej orbicie okołoziemskiej (LEO).
Nietoperze w ciągu kilku minut zwiększają tętno z 6 do 900 uderzeń na minutę
11 lipca 2024, 08:50Po raz pierwszy naukowcom udało się przez dłuższy czas mierzyć tętno dziko żyjących nietoperzy. Dokonali tego uczeni z Instytutu Zachowania Zwierząt im. Maxa Plancka, Uniwersytetu w Konstancji, Szwajcarskiego Instytutu Badań nad Śniegiem i Lawinami oraz Uniwersytetu we Freiburgu. Przez kilka dni odnotowywali tempo uderzeń serca samców z gatunku borowiec wielki. To pozwoli lepiej zrozumieć, jak nietoperze zużywają energię w ciągu doby i jak zmienia się to w ciągu roku.
Badania nad falami grawitacyjnymi pozwoliły lepiej poznać mechanizm z Antykithiry
10 lipca 2024, 08:05Co mają wspólnego fale grawitacyjne i starożytny komputer, mechanizm z Antykithiry? Więcej, niż się na pierwszy rzut oka wydaje. Mechanizm wciąż stanowi dla nas tajemnicę, a do jej rozwiązanie przybliżyły nas właśnie techniki opracowane na potrzeby badań fal grawitacyjnych. Astronomowie z University of Glasgow użyli modelowania statystycznego stworzonego dla fal grawitacyjnych, by określić liczbę otworów w jednym ze złamanych pierścieni mechanizmu. To zaś przybliża nas do wyjaśnienia sposobu działania oraz przeznaczenia pierwszego analogowego komputera.
Geny powodujące przybieranie na wadze, przyspieszają dojrzewanie u dziewczynek
9 lipca 2024, 10:30Wiele genów, poprzez spowodowanie przybierania na wadze, może przyspieszać termin pierwszej miesiączki u dziewcząt. To zaś może prowadzić do wielu poważnych problemów zdrowotnych w późniejszym życiu, mówi profesor John Perry z University of Cambridge. Jest on członkiem międzynarodowego zespołu naukowego, który przeprowadził największe z dotychczasowych badań nad wpływem różnych wariantów genów na dojrzewanie dziewcząt.
„Latające” hipopotamy. Wiemy, jak poruszają się jedne z największych zwierząt świata
8 lipca 2024, 10:35Hipopotam nilowy (Hippopotamus amphibius) to piąty pod względem masy ssak lądowy na świecie. Cięższe od niego są tylko 3 gatunki słoni oraz nosorożec biały. Średnia masa ciała dorosłego hipopotama to 1500 kilogramów. Naukowców interesuje, jak taka masa i wielkość wpływają na lokomocję zwierzęcia, w porównaniu z innymi masywnymi gatunkami. Wiadomo bowiem, że ssaki o masie powyżej 100 kg generalnie poruszają się wolniej niż lżejsze zwierzęta, a masa powyżej 1000 kg oznacza kolejny spadek prędkości i zmianę sposobu chodzenia.
Czesi opisali choroby zawodowe egipskich skrybów
5 lipca 2024, 13:55Skrybowie w starożytnym Egipcie cierpieli na choroby zawodowe, informują czescy antropolodzy i egiptolodzy. Naukowcy z Uniwersytetu Karola, Muzeum Narodowego w Pradze i Politechniki Czeskiej w Pradze przyjrzeli się szkieletom 69 skrybów i stwierdzili, że widać na nich liczne schorzenia w porównaniu z grupą kontrolną, która stanowiły szkielety z lat 2700–2180 p.n.e.
Poznaliśmy szlak sygnałowy wywołujący migreny z aurą. To szansa dla chorych
5 lipca 2024, 08:38Miliony ludzi na całym świecie cierpią na migrenę, powtarzający się – najczęściej jednostronny – ból głowy, który może trwać nawet kilkadziesiąt godzin. W około 10% przypadków migrenę poprzedza aura, która objawia się mrowieniem, problemami ze wzrokiem, niedowładem czy zaburzeniami mowy. Duńscy naukowcy odkryli właśnie nieznany dotychczas mechanizm, w ramach którego białka z mózgu są transportowane do pewnej grupy nerwów czuciowych, gdzie powodują atak migreny z aurą. Odkrycie może doprowadzić do opracowania nowych metod leczenia migreny.
Projekt ITER opóźniony. Być może w pełni ruszy 50 lat po wstępnej propozycji powstania
4 lipca 2024, 09:13Rozpoczęcie pracy największego na świecie reaktora fuzyjnego – ITER – zostało przesunięte. Tym razem na rok 2034, kiedy to ma zostać uruchomiony na stałe, a pierwsza fuzja deuteru z deuterem została zaplanowana na rok 2035. Opóźnienie oznacza, że być może reaktor zostanie uruchomiony 50 lat po tym, jak w 1985 roku podczas szczytu w Genewie Michaił Gorbaczow zasugerował Ronaldowi Reaganowi, że ZSRR może wziąć udział w planowanej budowie tokamaka zaproponowanego kilka lat wcześniej. Projekt ITER ruszył w 1988 roku.
Popularny chemioterapeutyk może długoterminowo uszkadzać słuch u dużej liczby pacjentów
1 lipca 2024, 11:38Długoterminowym skutkiem korzystania z jednego z najbardziej popularnych chemioterapeutyków mogą być poważne problemy ze słuchem. Naukowcy z University of South Florida oraz Indiana University przeprowadzili pierwsze wieloletnie badania dotyczące wpływu chemioterapii na słuch. Zespół naukowy przez średnio 14 lat śledził losy pacjentów, którzy otrzymywali cisplatynę w ramach leczenia nowotworu jąder.
